Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлагчдын нэгдсэн холбоо, МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Үл хөдлөх хөрөнгийн арилжаа, зах зээлийн хөгжлийн зөвлөл хамтран салбарын реалторуудад зориулсан Хөрөнгийн үнэлгээ сэдэвт сургалтыг амжилттай зохион байгууллаа. Сургалтыг Дамно ХХК-ийн захирал, Хөрөнгийн үнэлгээчин, Монгол улсын шүүхийн итгэмжлэгдсэн шинжээч Ц.Түвшинцэнгэл удирдан явуулж, хөрөнгийн үнэлгээний талаарх цогц бөгөөд тодорхой ойлголтыг салбарын бизнесийнхэн болон реолторуудад өгсөн. Хөрөнгийн үнэлгээ сэдвийн хүрээнд үнэлгээний аргууд, элэгдэл тооцох, хөрөнгийн үнэлгээний холбогдох тогтоол, журам, газрын үнэлгээ, үнэлгээний ач холбогдол зэрэг олон чухал сэдвийг онцолж ярьсан юм. Сургалтад хамрагдагсад хөрөнгийн үнэлгээний талаар сонирхсон асуултаа асууж, тус сургалтыг дахин гүнзгийрүүлэн явуулах хүсэлтэй байгаагаа хэлж, багш Ц.Түвшинцэнгэлд талархсанаа илэрхийлж байв.

       Улс орон хөгжиж, бүтээн байгуулалт нэмэгдэхийн хэрээр үл хөдлөх хөрөнгийн асуудлаарх асуудал улам бүр гүнзгийрч, иргэд олон нийт ч зуучлалын байгууллагаар үйлчлүүлэх сонирхол нь нэмэгдэж байна. Шийдлийн Засгийн газраас томилогдсон сайд Д.Цогтбаатар ч энэ салбарыг хөгжүүлэх нэн шаардлагатай бөгөөд энэ нь эргээд барилгын салбарын хөгжилд чухал түлхэц өгөх ёстойг онцлоод байгаа. Тиймдээ ч яамны бүтцэд Үл хөдлөх хөрөнгийн салбарыг дагнан хариуцах хэлтсийг шинээр нээж, салбарын бизнес эрхлэгчидтэй хамтран ажиллахаар зэхэж эхэлжээ. Манай салбарынхан ч хоорондоо нэгдэн хууль эрх зүйтэй холбоотой болон хүний нөөцөө чадавхжуулах зэрэг асуудлуудаар тогтмол сургалтууд явуулж, арга туршлагаа хуваалцах уулзалт, ярилцлага зэрэг олон арга хэмжээ зохион байгуулж, салбарын хөгжлийн төлөө нэг зорилготой хамцуй шамлан зүтгэж явааг хэлэхэд таатай байна.

 

Эх сурвалж: www.mongolchamber.mn 

Жолоочийн хариуцлагын албан журмын даатгалтай холбоотойгоор зам тээврийн осол гаргасан хүн бүр даатгалаас нөхөн төлбөрөө авах, ЗЦГ-т  хэргийн материал бүрдүүлэх зорилготойгоор автомашиндаа хохирлын үнэлгээ хийлгэх хэрэгтэй болдог.Та автомашиныхаа хохирлын хэмжээг тогтоолгохдоо ямар нэгэн алдагдал хүлээж, хохирол амсахгүйн тулд доорхыг анхаарна уу!

 

Анхаарах зүйлс:

Хараат бус байдал: Үнэлгээчин хүний тавьсан тооноос  хамаарч тухайн хүний ажил амьдрал шийдэгдэх нь олонтаа тохиолддог. Наанадаж та чадваргүй, эсвэл шударга бусаар ажиллаж байгаа Үнэлгээчний үнэлсэн үнэлгээний тайлангаас болж хэр хэмжээний хохирол амсаж байгаагаа ч мэдэхгүй.  Автомашинд хохирол учирсан тохиолдолд Даатгагч, даатгуулагч тал болоод Мөргөсөн мөргүүлсэн талууд дандаа л эсрэг байр суурьтай байдаг. Таны сонгосон үнэлгээний байгууллага нь үнэхээр ХАРААТ БУС -аар үнэлгээг тогтоож чадаж байгаа эсэх дээр та хяналт тавьж, анхаарч судлах хэрэгтэй. Өөрөө тодорхой хэмжээний мэдлэг мэдээлэлтэй болсон байх хэрэгтэй.

Гэрээтэй үнэлгээ компани:  Таны сонгож очсон үнэлгээний компани нь ямар нэгэн байдлаар даатгалын компанитай гэрээтэй ажилладаг нь тодорхой болох л юм бол та ХОХИРОЛ АМСАЖ байнаа гэсэн үг. Даатгагч, даатгуулагч хоёрын дундуур ХАРААТ БУС байдлаар гуравдагч тал болж оролцох ёстой Үнэлгээний компани нь Даатгалтай гэрээтэйгээр хамтран ажиллаж байвал таны буюу даатгуулагчийн эд хөрөнгийн хохирлыг багаар үнэлж тогтооно гэсэн үг юм. Тиймээс та үнэлгээний компаниа зөв сонгох нь чухал юм.

Таны сонголт: Даатгалын компаний ажилтан юу гэхээс үл хамааран та өөрийн судалж мэдсэний үндсэн дээр шударга гэж бодсон Үнэлгээний компаниа өөрөө сонгох бүрэн эрхтэй. Үнэлгээний компанийг өөрөө сонгож байж та хохирол амсахгүй, алдагдал хүлээхгүй. Даатгалын компаний ажилтан таныг хаана үнэлгээ хийлгэхийг нь тулган шаардаж байвал та хохиролоо багаар үнэлүүлнэ, нөхөн төлбөрөө бага авна, таны эрх ашиг хөндөгдөнө гэсэн үг юм.

 

 

Урьдчилгаа төлбөрийн оронд байр барьцаалж болдог юм уу? Болно. 8%-ийн хүүтэй зээлийн урьдчилгааны оронд өөрийн өмчлөлийн байр барьцаалж болно Урьдчилгаа төлбөрийн оронд хөдөө байгаа орон сууцаа барьцаалж болох уу? Боломжтой. Гэхдээ таны зээл авах гэж буй банк барьцаанд тавих орон сууц байгаа газар (тухайн аймагт гэх мэт) салбартай байх ёстой болно. Урьдчилгаа төлбөрийн оронд хашаа байшин барьцаалж болох уу? Болохгүй Хамаатныхаа байрыг барьцаалж болох уу? Ураг төрлийн холбоотой ээж аав, төрсөн ах эгч дүү нар тань өөрсдийн өмчлөлийн орон сууцтай бол түүнийг барьцаалж, 100% зээл авч бас болно. Банк бүр дээр үүнийг харилцан адилгүй шийдэж байгаа. Урьдчилгаа төлбөрийн оронд Аав, ээжийнхээ байрыг барьцаалж болох уу? Ураг төрлийн холбоотой ээж аав, төрсөн ах эгч дүү нар тань өөрсдийн өмчлөлийн орон сууцтай бол түүнийг барьцаалж, 100% зээл авч бас болно. Банк бүр дээр үүнийг харилцан адилгүй шийдэж байгаа. Хэрэв тухайн байрны өмчлөлийн гэрчилгээн дээр таны нэр давхар бүртгэгдсэн бол урьдчилгаа төлбөрийн оронд барьцаалах бүрэн боломжтой. Авах гэж байгаа байрныхаа ордерыг барьцаанд тавьж болох уу? Хүмүүсийн дунд ийм буруу ойлголт яваад байгаа. Таны авах гэж байр угаасаа таны авах зээлийн барьцаанд тавигдана. Харин урьдчилгаа төлбөрийн оронд авах гэж буй байрнаасаа өөр байр барьцаанд тавих боломжтой. Өмчилсөн газраа барьцаанд тавьж болох уу? Болохгүй. Хуучны байр барьцаалж болох уу? Банкууд ихэвчлэн ашиглалтын хугацаа нь дуусаагүй (40 жил болоогүй) байруудыг барьцаанд авдаг. Тэгэхээр ашиглагдаад 40 жил болоогүй байруудыг барьцаалах боломжтой. Урьдчилгаа төлбөрөө аав ээжийнхээ дэмжлэгтэй бүрдүүлсэн байж болохгүй юм уу? Болно. Гол нь тэр мөнгөө буцаан төлөх шаардлагагүй гэдгийг банкинд нотлохын тулд бэлэглэлийн гэрээг аав, ээжтэйгээ байгуулсан байх шаардлагатай. Мөнгөө дансаар дамжуулан хүлээн авсан бол банкинд нотлоход илүү хялбар байх болно.

Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн 2013 оны 10/39 тогтоолоор баталсан иргэдэд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар газар шинээр өмчлүүлэх 52 байршлын хоёрдугаар ээлжийн цахим бүртгэл өнөөдрөөс эхэлж байна. Үүнтэй холбоотой асуудлаар Нийслэлийн өмчийн харилцааны газрын Захиргаа удирдлагын хэлтсийн хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албаны мэргэжилтэн Л.Баянбаттай ярилцлаа. -Энэ удаад иргэд аль байршлуудад газар өмчлөх хүсэлт гаргах эрхтэй вэ? -Таван байршилд иргэдийн хүсэлтийг хүлээн авахаар болсон. Тухайлбал, Сонгинохайрхан дүүргийн Эмээлт уулын баруун хоолой, Баянзүрх дүүргийн Улиастай дахь Их цуурай болон Бага цуурайн ам, Багануур дүүргийн Тариан булагийн II хэсэг, Баганхангай дүүргийн Хангайн хөндийн I хэсэг зэрэг таван байршилд нийт 12 мянга 388 иргэнд цахимаар газар өмчлүүлнэ. Дээрх байршлуудаас сонголтоо хийж, газар өмчлөх хүсэлтээ цахимаар илгээнэ -Газар өмчлөх иргэдийн хүсэлтийг хэд хоногийн хугацаанд хүлээн авах вэ? -Журмын дагуу иргэдээс газар өмчлөх хүсэлтийг өнөөдрийн 12.00 цагаас эхлэн 15 хоногийн турш 24 цагаар хүлээн авна. -Өмнөх бүртгэлээс өмчлөөгүй гурван байршил үлдсэн гэсэн. Эдгээр байршилд иргэдийн хүсэлтийг дахин хүлээн авах уу. Олон хүн газар өмчлөх хүсэлт гаргасан. Гэтэл яагаад дээрх байршлуудад иргэд газар өмчилсөнгүй вэ? -Өмнөх таван байршлаас Сонгино хайрхан дүүргийн Соёондын ам, Багануур дүүргийн Тариан булгийн I хэсэг, Багахангай дүүр гийн Бор-Үзүүр гэсэн гурван байршил үлдсэн. Энэ удаад эдгээр байршилд 1443 иргэний хүсэлтийг хүлээж авна. Өөрөөр хэлбэл, нийт найман байршилд 13 мянга 831 иргэн газар өмчлөх хүсэлт гаргах бүрэн боломжтой гэсэн үг. Яагаад гурван байршил үлдсэн гэхээр зарим иргэд цахимаар сонгогдсон хэрнээ заасан хугацаанд өргөдлөө өгч газраа баталгаажуулаагүй. Тий мээс бид тэдгээр иргэнд боломж ол- гож 14 хоногоор дахин хугацааг нь сун га сан. Гэвч энэ хугацаанд тэдгээр иргэн бас л өргөдлөө өгөөгүй. Тийм болохоор энэ удаагийн газар өмчлөлд оруулж байна. -Газар өмчлөлийн бүртгэл хүлээн авдаг цахим программ өмнөх бүртгэлийн үеэр гацсан тохиолдол бий. Түүнээс болж зарим иргэн баталгаажуулалтын кодоо мартах асуудал гарсан. Энэ удаад программын хүчин чадлыг нь хэр сайжруулсан бэ? -Өмнөх таван байршилд цахим хэлбэрээр газар өмчлөх хүсэлт явуулахад бага зэргийн гацах асуудал гарсан. Учир нь, Мэдээлэл технологийн газраас бэлтгэсэн цахим программ. Түүнийг дөнгөж эхлүүлж байсан болохоор ачааллаа дийлэхгүй гацах, доголдох зэрэг асуудал үүссэн. Гэхдээ тухайн доголдлыг манай инженерүүд цаг алдалгүй түргэн шуурхай засч залруулсан. Харин энэ удаад ийм асуудал гарахгүй. Систем болон програм хангамжийн хүчин чадлыг сайжруулсан. Тиймээс иргэд цахимаар хүсэлтээ илгээхэд ямар нэг хүндрэл гарахгүй. Үүнээс гадна өмнөх бүртгэлийн үед иргэдээс “Цахимаар бүртгэл хийх гэхээр ойлгохгүй байна” гэсэн гомдол ирж байсан. Тиймээс энэ удаад газар өмчлөлийн цахим бүртгэл иргэдэд илүү ойлгомжтой болсон. Хоёр дахь удаагийн бэлтгэл ажлын хүрээнд системийг бүрэн шинэчилсэн. -Өмнөх таван байршилд сонгогдсон иргэд заасан хугацаанд яагаад өргөдлөө өгч, баталгаажуулахгүй байна вэ. Тэд газар өмчлөх эрхтэй болсон гэдгээ мэдсэнгүй юу. Танай байгууллагын зүгээс иргэдэд өгөх мэдээлэл дутмаг байна уу? -Бид хангалттай мэдээлэл өгч байгаа. Газар өмчлөх хүсэлт гаргаад сонгогдсон болон сонгогдоогүй тохиолдолд тухайн иргэний гар утас эсвэл e-mail хаягт мэдээлэл явуулдаг. Тэдэн сарын тэднээс тэдний хооронд өргөдлөө өгнө үү гэсэн мэдээллийн илгээдэг. Мөн зарим тохиолдолд утсаар хэлдэг. Гэтэл тэдгээр иргэн ямар нэгэн шалтгаанаар өргөдлөө өгөхгүй, хо- цорсон. Ингэснээр эрхээ хүчингүй бол гуулсан. Тухайлбал, өөрс- дийнхөө хайнга байдлаас эсвэл га даадад явж байгаад мэдээгүй ч гэдэг юм уу иймэрхүү шалт гаан тай байх жишээтэй. -Цахим системээр газар өмчлүүлэх ажил тодорхой хэмжээний дүрэм журамтай. Энэ удаад түүнд нэмэлт өөрчлөлт орсон уу? -Тухайн журамд өөрчлөлт ороогүй. Ту хайлбал, урьд өм нө нь нийслэлд болон хөдөө орон нутагт газар өмчилж аваагүй байх, Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас хөдөө орон нутагт газар өмчлөх тухай лавлагаа аваагүй байх, 2013 оны тавдугаар сарын 30- наас хойш нийслэл хотод шилжин суурьшсан байх ёстой. Эдгээр шаардлагыг хангаж буй иргэд газар өмчлөх хүсэлт илгээх бүрэн боломжтой. Өмнө нь эцэг эх нь 2013 оны тавдугаар сарын 30-наас хойш нийслэд шилжин ирж, бүртгүүлсний дараа хүүхэд нь төрсөн тохиолдолд аль аль нь газар өмчлөх хүсэлт гаргах боломжгүй байсан. Тэгвэл энэ удаад эцэг эх тухайн өдрөөс хойш хотод шилжин ирсний дараа төрсөн хүүхэд газар өмчлөх хүсэлт гаргах бүрэн боломжтой болсон. Жишээлбэл, 2013 оны тавдугаас сарын 30-наас хойш хэзээ ч төрсөн байж болно. Энэ онд төрсөн хүүхэд ч хамрагдах бүрэн боломжтой. -Өндөр настан, насанд хүрээгүй хүүхдүүд зэрэг өөрсдөө газар өмчлөх хүсэлт гаргах боломжгүй хүмүүс хэрхэн бүртгүүлэх вэ? -Газар өмчлөх хүсэлтэй боловч иргэний эрх үүргээ биечлэн хэрэг жүүлэх боломжгүй буюу хөгж лийн бэрх- шээлтэй, өндөр настан, насанд хүрээгүй хүүх- дүүд, интер нэт сүл жээнд холбогдоогүй иргэд итгэмж лэгдсэн төлөөл- лөөр дамжуу лан хүсэлт гаргах боломжтой. -Газар өмчлөх хүсэлт өмнө нь гаргаад сонгогдоогүй болон сонгогдсон хэрнээ өргөдлөө өгч, баталгаажуулаагүй иргэд энэ удаад дахин оролцох боломжтой юу? -Өмнө нь хүсэлт гаргаад сон- гогдсон хэрнээ өргөдлөө өгөөгүй болон огт сонгогдоогүй хүмүүс орол цох боломжтой. Гэхдээ хү- сэлт гаргаад огт сонгогдоогүй иргэд энэ удаагийн газар өмчлөлд өмнөх кодоороо хамрагдах бүрэн боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, кодоо хийж баталгаажуулахад л болно. Учир нь, өмнө нь цахимаар хүсэлт гаргаж байсан болохоор тухайн хүний мэдээлэл манайд байдаг. Тиймээс автоматаар бүрт гэгдэнэ гэсэн үг. Нэгдүгээр ээл жийн газар өмчлүүлэх ажлын хүрээнд 281 мянга 440 хүн хүсэлт илгээсэн. Үүнээс өргөдөл өгсөн боловч баталгаажуулаагүй 16943, зөвшөөрөл олгосон 14954, зөвшөөрөл олгогдоогүй 249543, хүчингүй өргөдөл 411 байсан. Мөн 2013 оны тавдугаар сарын 30-наас хойш төрсөн боловч сонгогдсон хүүхэд 365 байсан. -Гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар 15309 га газар бүхий нийт 52 байршилд иргэдэд газар өмчлүүлэх ажлыг зохион байгуулж байна. Эдгээр байршил дууссаны дараа иргэдэд шинээр газар өмчлүүлэх үү? -Энэ бол хоёрдугаар ээлжийн газар өмчлүүлэх ажил. Цаашид нийслэлд бүртгэлтэй иргэдэд газар өмчлүүлэх ажлыг үргэлжлүүлэн зургаан дүүргийн 44 байршилд үе шаттай зохион байгуулна. Үүний дараа газрын нөөцийн су далгааг үндэслэн нийслэл дэх газар өмчлөх ажлыг тасралтгүй эр чимжүүлж ажиллахаар төлөв лөж байна. Нийслэлд 2003 оноос газар өмчлөлийн ажлыг зо- хион байгуулснаар 11 жилийн хуга- цаанд нийт 110 мянган иргэнд газар өмчлүүлсэн. Үүний 90 хувь нь тухайн иргэд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар газраа зөвхөн эзэмшиж байсан. Харин үлдсэн 15 мянга орчим нэгж талбарыг ир гэдэд шууд өмчлүүлсэн.

Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тогтоолоор нийслэлийн 52 байршилд иргэдэд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар 15309 га газарт цахим системээр газар өмчлүүлэхэээр шийдвэрлэсэн. Өнгөрсөн онд нийслэлийн Засаг даргын хоёр удаагийн захирамжаар нийт 13523 иргэн газар өмчилж авсан. Тэгвэл цахим системээр газар өмчлүүлэх ажлын хоёрдугаар ээлж өнөөдөр нээлтийн хонх цохисноор албан ёсоор эхэллээ. Нээлтийн ажиллагаанд нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл, нийслэлийн Өмчийн харилцааны газрын дарга Ш.Төмөрбаатар, орлогч дарга М.Батсайхан зэрэг албаныхан оролцлоо. Энэ үеэр нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл “Иргэд өмчлүүлэхээр төлөвлөсөн газрын үнэ цэнийг ойлгохгүй байна. Уг нь та бүхэнд өмчлүүлэх гэж байгаа эдгээр газрын ерөнхий төлөвлөгөө бүрэн хийгдсэн. Энэ сарын НИТХ-ын ээлжит хуралдаанаар гэхэд цахилгаан татах асуудлыг шийдвэрлэхээр өргөн барьсан байгаа. Тиймээс энэ асуудалд хариуцлагатай хандаж, газар өмчлөх үйл явцад идэвхтэй хамрагдаарай” гэж онцоллоо. Мөн иргэдэд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар өмчлүүлэхээр төлөвлөсөн газарт зөвшөөрөлгүй бууж, гэр, хашаа хатгах тохиолдол нэмэгдсэн тул эдгээр айлуудыг албадан нүүлгэнэ гэдгийг нийслэлийн Засаг дарга мэдэгдлээ

2015 оны 01 сарын 16-нд Хан-Уул дүүргийн Замын цагдаагийн тасгийнхантай хамтран Яармагийн замд шөнийн сурвалжилга хийсэн байна. Учир нь тус зам 2014 оны 9-р сард ашиглалтад орсон бөгөөд түүнээс хойш нийтдээ 21 хүн зам тээврийн осолд өртөж нас бараад байгаа юм. 

Энэ зам дээр осол ихээр гарч байгаагийн бас нэгэн гол шалтгаан бол явган зорчигчид гарцаар гардаггүй явдал. Тиймээс нэн яаралтай явган зорчигчийн замыг тусгаарласан хашаа хайс хийх хэрэгтэй байгааг замын цагдаа нар онцолж байлаа.

 

Эх сурвалж: News.mn